Śladami pszczyńskich Żydów. Projekt kółka dziennikarskiego.

22 maja 2025

13 maja przystąpiliśmy do realizacji naszego zaplanowanego projektu w ramach Szkoły Twórczych Praktyk, projektu Centrum Edukacji Obywatelskiej (CEO). Spotkaliśmy się w związku z tym z Panem Piotrem Pilukiem, fotografem, publicystą, jidyszystą, który postanowił przyjechać z Łodzi, aby opowiedzieć nam historię ludności żydowskiej zamieszkującą nasze miasto i jego okolice.

Po krótkim przywitaniu od razu udaliśmy się na ulicę Piastowską.
Podczas spaceru dowiedzieliśmy się, że pierwsi Żydzi pojawili się w Pszczynie już początkiem XVI wieku. Niestety, przez obowiązujące wówczas prawo ich liczba była ograniczona do jednej rodziny na całe miasto. Dopiero w pierwszej połowie XVII wieku zniesiono to absurdalne prawo. Wtedy do Pszczyny zaczęła napływać dość spora grupa ludności żydowskiej.
Od tego czasu obok siebie mieszkały trzy narody – Polacy, Niemcy i Żydzi.
Ulicą Piastowską dotarliśmy na rynek. Na samym rynku i jego okolicach mieszkało najwięcej wyznawców judaizmu. Znaczna ich część to byli bardzo bogaci kupcy i przedsiębiorcy. Dziś rynek pełni funkcję deptaka lub atrakcji turystycznej, ale kiedyś to właśnie tam odbywał się największy handel. Niedaleko znajduje się dawna synagoga. Jakimś cudem przetrwała II wojnę światową, ale została przekształcona na kino Wenus.
Po obejrzeniu synagogi poszliśmy w kierunku cmentarza żydowskiego. Gdy szliśmy, Pan Piotr pokazał nam, w którym miejscu znajdowała się szkoła żydowska. Kilka minut później byliśmy już na miejscu. Ogrodzenie cmentarza wyglądało pięknie, ale gdyby nie podpory, już dawno mogłoby grozić zawaleniem. Nagrobki w przeciwieństwie do ogrodzenia były bardzo zadbane i odrestaurowane. Żydowskie nagrobki nazywają się macewy, a cmentarz kirkut.
Po kilku godzinach bardzo ciekawego spotkania z Panem Piotrem pożegnaliśmy się i wróciliśmy do domów.

To spotkanie uświadomiło nam wszystkim, że ludność żydowska ma bardzo duży wkład w historię naszego miasta.

Oskar Wydra, kółko dziennikarskie